فیلم علمی – تخیلی

فیلم علمی – تخیلی بخش اول

فیلم علمی – تخیلی بخش اول

در دوران معاصر ، فیلم علمی – تخیلی همواره یکی از مطرح ترین ژانرهای هالیوودی بوده است . جنگ های ستاره ای ، به عنوان پایه گذار تلفیقی از ژانر علمی تخیلی و نسل جدید بلاک باستر اکشن ، با موفقیت تجاری بسیار عالی شناخته می شود .
در میان یکصد فیلم پر فروش تاریخ سینما با تقریبا بیست فیلم علمی تخیلی حضور دارند .
فیلم علمی – تخیلی به شکل های مختلفی که تا اواسط دهه ۱۹۷۰ غیر قابل تصور بودند ، هم به اوج گیری هالیوود جدید و دگرگونی بنیادین صنعت فیلم آمریکا از دهه ی ۱۹۷۰ به بعد کمک کرده و هم خود از این تحولات سود برده است . تا پیش از موفقیت تجاری بی سابقه جنگ های ستاره ای و برخورد نزدیک از نوع سوم ، که خط طلانی بود بر همه ی باورها و فرضیات غالب درباره ی محبوب نبودن فیلم علمی – تخیلی و محدود بودن علاقه مندان به این نوع فیلم ، بدون شک ژانر علمی تخیلی جایگاه بسیار پایینی در سلسله مراتب ژانری هالیوود داشت . شکوفایی فعلی فیلم عملی تخیلی هم زمان و هم راستا با تحولات شگرف و انقلابی در صنعت جلوه های ویژه بصری که از زمان جنگ های ستاره ای با رشدی بی سابقه تبدیل به یکی از تجارت چندین میلیارد دلاری شده اتفاق افتاده است ، ولی به رغم ظرفیت فیلم تخیلی در ارائه خارق العاده ترین و یک دست ترین تخیل ها درباره ی آینده و دگرگونی های جهانی کنون ، نمی تواند تنها عامل محسوب شود . در حقیقت شکل گیری یک مخاطب عام با اشتهایی ظاهرا پایان ناپذیر برای این عجایب فناورانه ، که سینمای علمی تخیلی معاصر ار آن هم بهره برداری و هم به دقت محافظت می کند ، باید در بسترهای تاریخی و فرهنگی بررسی شود .

فیلم علمی – تخیلی

به نظر می رسد دغدغه همیشگی ژانر علمی تخیلی با پیامدها ی معمولا تهدید آمیز تحولات فناوری بر اجتماع و هویت انسانی فراهم کننده ی بستر بسیار مناسبی برای پرداختن به دل مشغولی و تشویش های فرهنگی است که در آن فناوری پیشرفته ، در شکل های متنوع و به سرعت در حال تغییر است ، بیش ار هر زمان دیگر در تاریخ بشر از نقش محوری برخوردار است . تاریخ اجتماعی پنجاه سال گذشته به شکل های مختلف از آزاد کردن نیروی مخرب و مهیب سلاح های اتمی تا ساخت اولین قرص های ضد بارداری که یکی از پیامدهای ضمنی اش استقلال جنسی زنان بود ، تا شروع انقلاب دیجیتالی در اوخر دهه ۱۹۸۰ حاکی از آن است که تغییرات سریع فناوری با سرعت غالبا گیج کننده ی تغییرات اجتماعی و فرهنگی همراه بوده و در بسیاری موارد نیز باعث تشدید آن شده است . به عنوان ژانری که رویکرد آینده نگر و اندیشمندانه اش اغلب با یک سنت دیر پا و قدیمی فانتزی و تمثیل اجتماعی در هم آمیخته است ، به نظر می رسد فیلم علمی تخیلی بهتر از ژانرهای نوستالژیکی چون وسترن یا موزیکال یا ژانرهایی مانند فیلم جنگی یا مسائل اجتماعی که به موضوع های روز می پردازند ، قادر به بیان این تغییرات و معناهای احتمالیشان در فرم های روایی رونشگرانه ، چالش برانگیز ، و سرگرم کننده است و در عین حال در بیشتر موارد نه موعظه گرانه است و نه مستقیما وارد مباحث سیاسی سطحی و زود گذر می شود.

 

 

بعد اجتماعی فیلم علمی – تخیلی باعث تشدید مقبولیت انتقادی ای می شود . فصل های خارق العاده ی وحشت عمومی و ویرانی شهرها یا در حقیقت فضاهای متروک وهم آور پسا آخر الزمانی با انبوه مردمان وحشت زده و با یا فروپاشی بناهای مهم تاریخی و معروفی مانند بنای یادبود واشنگتن ، پل گلدن گیت یا مجسمه ی آزادی در پی حمله ی موجودات ناشناخته ی فضایی بلاهای طبیعی یا جنگ هسته ای که به طور ضمنی مبین نابودی تمدن بشری هستند ، حاکی از تمرکز ژانر علمی تخیلی بر یک مسئله ورا شخصی است . حتی دانشمند منزوی دیوانه یا غیر عادی ، که عامدانه در پی کندو کاو چیزهایی است که انسان نباید کاری به آن ها داشته باشد . تجسم بحران بزرگ تر قابل اعتماد بودن علم و مسدولیت پذیری علمی است . در حالی که فیلم های وحشت به طرز وسواس آمیزی در درون جهان درونی گوتیک جنون و معلولیت فردی چنبرده می زند ، مغاک تخمین ناپذیر فضای لایتناهی بین ستاره ای یا زمین های بایر بیابانی فیلم عملی تخیلی به شکل کنایه آمیزی باعث می شوند که در برابر عظمت کیهانی دغدغه ها ی بشری سطحی و بی اهمیت جلوه کنند . در بسیاری از فیلم های علمی تخیلی به ویژه آن هایی که ابعاد حماسی دارند این مضمون سمبولیک از طریق نماهای لانگ شات یا از زوایای بسیار بالا ، که نقطه دید هیچ کس نمی تواند باشد ، منتقل می شود ، و شخصیت انسانی محوری فیلم در برابر پس زمینه ای از چشم اندازی ناشناخته و یا نابودی کامل همانند دنیا ، جسم و شیطان بسیار ناچیز به نظر می آید . گاهی حتی نسل بشر کاملا از روی زمین محو می شود همچون در سکاس های پایانی بخش فانتزی آخر الزمان اتمی در ساحل ، دکتر استرنج لاو و زیر سیاره ی میمون ها . . جذابیت انکار ناپذیر فیلم عملی تخیلی هم در تاریخ فیلم و هم در مطالعات فرهنگی دیده می شود . این ژانر به راحتی می تواند عنوان اولین ژانر مشخصا پسا کلاسیک هالیوود را بخودش اختصاص دهد ، و بنابر این جایگاه بسیار مهمی در تاریخ صنعت فیلم دارد . به علاوه ادبیات و سینمای علمی تخیلی هر دو به هسته های کانونی مباحث پیرامون نظریه ی فرهنگی معاصر بدل گشته اند و مجموعه ای مز مشخصه های عملی تخیلی معاصر ، که در بالا به آن ها اشاره شد ، به روشن شدن دلایل برور چنین پدیده ای کمک می کنند.

فیلم علمی – تخیلی

برخی از مشخصه های فیلم عملی تخیلی عبارت اند از 

  • به کارگیری شیوه های همواره در حال تغییر پخش و بازاریابی جهانی فیلم
  • قرارداشتن در صف مقدم تغییرات شیوه های بازنمایی مانند فناوری های دیجیتالی که مفروضات سنتی درباره ی فلسفه وجودی تصویر سینمایی آن را به چالش می کشند.
  • ساختاری متخلل و هیبرید در دو سوی مرزبندی های ژانر و نیز سینماهای ملی
  • تمرکز بر موضوع تغییرات فناوری و تاثیراتش بر هویت های انسانی 
  • شکاکیت درباره ی اعتبار مستمر مفروضات سنتی درباره ی تداوم و ثبات انسانی 

این ویژگی های اصلی فیلم علمی – تخیلی در واقع تشکیل دهنده ی فهرست مجازی نشانه های شاخص پسامدرنیسم هستند و نیز ابزار مهمی برای گسترش نگره های پسامدرنیسم و درباره ی آن برای یک مخاطب عام دیده شود . در یک چنین اظهار نظرهایی ، میزان عمومیت دادن ، به طور قطع باید منجر به میزان مناسبی از شکاکیت شود . به ویژه با توجه به موقعیت گریزان تاریخ مادی در بیشتر نقد و نظریه های پسا مدرن ، شاید واکاوی و ارزیابی این ادعاها از طریق بررسی تاریخی فیلم علمی تخیلی امریکایی بتواند به روشن تر شدن بحث کمک کند .

پایان بخش اول…

بخش دوم این مقاله  =>> بخش دوم فیلم علمی – تخیلی

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

ارتباط از طریق واتس اپ
ارسال