ژانر فیلم ها
انواع ژانرهای فیلم یکی از مهمترین عوامل طبقهبندی و تحلیل فیلمها هستند. هر ژانر دارای ویژگیهای خاصی است که بهواسطه آن، فیلمها به دستههای مختلف تقسیم میشوند. در ادامه به بررسی انواع ژانرهای فیلم بهطور مفصل پرداخته خواهد شد. این توضیحات شامل تاریخچه، ویژگیها و نمونههای برجسته هر ژانر است.
1. ژانر درام (Drama)
تعریف و ویژگیها
ژانر درام یکی از پرطرفدارترین و گستردهترین ژانرهای سینمایی است. این ژانر به بررسی مسائل جدی، اجتماعی و انسانی میپردازد و اغلب به تحولات شخصیتی و درونی کاراکترها توجه دارد. فیلمهای درام معمولاً داستانهای پیچیدهای دارند که بر احساسات، روابط انسانی و تضادهای اجتماعی تمرکز میکنند.
تاریخچه
ژانر درام از آغاز تاریخ سینما وجود داشته است. فیلمهای صامت اولیه مانند «تعصب» (1916) اثر دی. دبلیو. گریفیث نمونههایی از درامهای اولیه سینما هستند.
نمونههای برجسته
- پدرخوانده (The Godfather, 1972): به کارگردانی فرانسیس فورد کاپولا، این فیلم یکی از برجستهترین درامهای تاریخ سینما است که به بررسی خانوادههای مافیایی و روابط پیچیده آنها میپردازد.
- رستگاری در شاوشنک (The Shawshank Redemption, 1994): به کارگردانی فرانک دارابونت، این فیلم داستان یک بانکدار متهم به قتل را که به زندان میافتد، روایت میکند.
2. ژانر کمدی (Comedy)
تعریف و ویژگیها
ژانر کمدی به منظور خنداندن و سرگرم کردن مخاطبان ساخته میشود. این ژانر میتواند شامل طنز، هزل، و کمدیهای موقعیتی باشد. فیلمهای کمدی اغلب به موقعیتهای خندهدار، اشتباهات مضحک، و شخصیتهای خندهدار میپردازند.
تاریخچه
کمدی نیز از آغاز سینما وجود داشته و فیلمهای صامت اولیه مانند آثار چارلی چاپلین و باستر کیتون از اولین نمونههای این ژانر هستند.
نمونههای برجسته
- بعضیها داغشو دوست دارند (Some Like It Hot, 1959): به کارگردانی بیلی وایلدر، این فیلم یکی از کمدیهای کلاسیک سینما است.
- پیشخدمت (The Butler, 2013): به کارگردانی لی دنیلز، این فیلم داستان یک پیشخدمت کاخ سفید را روایت میکند که زندگی او با تحولات اجتماعی آمریکا در هم آمیخته است.
3. ژانر اکشن (Action)
تعریف و ویژگیها
ژانر اکشن شامل فیلمهایی است که تمرکز اصلی آنها بر صحنههای مبارزه، تعقیب و گریز، انفجارها و سایر فعالیتهای پرهیجان است. این فیلمها معمولاً دارای سرعت بالا و تنشهای زیاد هستند.
تاریخچه
فیلمهای اکشن از اوایل دهه ۱۹۶۰ به شکل جدیتری وارد سینما شدند. با ظهور جیمز باند و فیلمهای جاسوسی، این ژانر محبوبیت زیادی پیدا کرد.
نمونههای برجسته
- جانسخت (Die Hard, 1988): به کارگردانی جان مکتیرنان، این فیلم یکی از نمادهای ژانر اکشن مدرن است.
- ماتریکس (The Matrix, 1999): به کارگردانی واچوفسکیها، این فیلم ترکیبی از اکشن و علمیتخیلی است و به یکی از فیلمهای برجستهی دو دهه اخیر تبدیل شده است.
4. ژانر علمیتخیلی (Science Fiction)
تعریف و ویژگیها
ژانر علمیتخیلی به بررسی دنیای آینده، تکنولوژیهای پیشرفته، فضا و موجودات فرازمینی میپردازد. این فیلمها اغلب از مفاهیم علمی و تکنولوژیکی برای خلق داستانهای خود استفاده میکنند.
تاریخچه
اولین فیلم علمیتخیلی معروف «سفر به ماه» (1902) به کارگردانی ژرژ ملییس بود. این ژانر در دهه ۱۹۵۰ با فیلمهایی مانند «جنگ دنیاها» محبوبیت بیشتری پیدا کرد.
نمونههای برجسته
- جنگ ستارگان (Star Wars, 1977): به کارگردانی جورج لوکاس، این فیلم یکی از پرفروشترین و تأثیرگذارترین فیلمهای علمیتخیلی تاریخ است.
- بلید رانر (Blade Runner, 1982): به کارگردانی ریدلی اسکات، این فیلم یکی از نمونههای برجسته سینمای علمیتخیلی نئونوآر است.
5. ژانر فانتزی (Fantasy)
تعریف و ویژگیها
ژانر فانتزی شامل فیلمهایی است که در دنیایی خیالی و پر از جادو و موجودات افسانهای اتفاق میافتند. این فیلمها به تخیل و جهانهای غیرواقعی میپردازند.
تاریخچه
فیلمهای فانتزی از اوایل تاریخ سینما وجود داشتهاند، اما با پیشرفت جلوههای ویژه، این ژانر محبوبیت بیشتری پیدا کرد.
نمونههای برجسته
- ارباب حلقهها (The Lord of the Rings, 2001-2003): به کارگردانی پیتر جکسون، این سهگانه یکی از موفقترین فیلمهای فانتزی تاریخ است.
- هری پاتر (Harry Potter, 2001-2011): مجموعه فیلمهایی که بر اساس کتابهای جی. کی. رولینگ ساخته شدهاند و به یکی از پرفروشترین و محبوبترین مجموعههای سینمایی تبدیل شدهاند.
6. ژانر ترسناک (Horror)
تعریف و ویژگیها
ژانر ترسناک به خلق احساس ترس و وحشت در مخاطبان میپردازد. این فیلمها اغلب شامل موجودات فراطبیعی، قاتلان زنجیرهای و صحنههای ترسناک هستند.
تاریخچه
فیلمهای ترسناک از آغاز تاریخ سینما وجود داشتهاند. فیلمهای اولیه مانند «نوسفراتو» (1922) و «دکتر کالیگاری» (1920) از اولین نمونههای این ژانر هستند.
نمونههای برجسته
- درخشش (The Shining, 1980): به کارگردانی استنلی کوبریک، این فیلم یکی از ماندگارترین فیلمهای ترسناک تاریخ است.
- جنگیر (The Exorcist, 1973): به کارگردانی ویلیام فریدکین، این فیلم یکی از ترسناکترین فیلمهای تاریخ سینما محسوب میشود.
7. ژانر معمایی (Mystery)
تعریف و ویژگیها
ژانر معمایی به بررسی پروندههای جنایی، معماها و رازهای پنهان میپردازد. این فیلمها اغلب شامل کارآگاهان و جستجوی حقیقت هستند.
تاریخچه
فیلمهای معمایی از دهه ۱۹۳۰ با آثار آگاتا کریستی و آرتور کانن دویل محبوبیت پیدا کردند.
نمونههای برجسته
- سکوت برهها (The Silence of the Lambs, 1991): به کارگردانی جاناتان دمی، این فیلم به بررسی پروندهی یک قاتل زنجیرهای و تلاشهای یک کارآگاه زن برای دستگیری او میپردازد.
- هفت (Se7en, 1995): به کارگردانی دیوید فینچر، این فیلم داستان دو کارآگاه را که به دنبال یک قاتل زنجیرهای هستند، روایت میکند.
8. ژانر عاشقانه (Romance)
تعریف و ویژگیها
ژانر عاشقانه به بررسی روابط عاشقانه و احساسی میان کاراکترها میپردازد. این فیلمها اغلب شامل درامهای احساسی، عشقهای ناممکن و داستانهای عاشقانه هستند.
تاریخچه
فیلمهای عاشقانه از آغاز تاریخ سینما وجود داشتهاند. اولین فیلمهای عاشقانه اغلب شامل داستانهای سادهای بودند که به بررسی عشقهای ناگفته و روابط انسانی میپرداختند.
نمونههای برجسته
- کازابلانکا (Casablanca, 1942): به کارگردانی مایکل کورتیز، این فیلم یکی از معروفترین فیلمهای عاشقانه تاریخ است.
- تایتانیک (Titanic, 1997): به کارگردانی جیمز کامرون، این فیلم یکی از پرفروشترین و محبوبترین فیلمهای عاشقانه تاریخ است.
9. ژانر موزیکال (Musical)
تعریف و ویژگیها
ژانر موزیکال شامل فیلمهایی است که داستان آنها با موسیقی و رقص روایت میشود. این فیلمها اغلب شامل صحنههای آواز و رقص هستند.
تاریخچه
فیلمهای موزیکال از دهه ۱۹۳۰ با ظهور سینمای ناطق محبوبیت پیدا کردند. استودیوهای هالیوود در دهههای ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ تعداد زیادی فیلم موزیکال تولید کردند.
نمونههای برجسته
- آواز در باران (Singin’ in the Rain, 1952): به کارگردانی جین کلی و استنلی دونن، این فیلم یکی از معروفترین فیلمهای موزیکال تاریخ است.
- لالا لند (La La Land, 2016): به کارگردانی دیمین شزل، این فیلم به یکی از موفقترین فیلمهای موزیکال دهه اخیر تبدیل شده است.
10. ژانر مستند (Documentary)
تعریف و ویژگیها
ژانر مستند به بررسی وقایع واقعی، اشخاص و موضوعات اجتماعی میپردازد. این فیلمها اغلب شامل مصاحبهها، تصاویر آرشیوی و روایتهای واقعی هستند.
تاریخچه
فیلمهای مستند از آغاز تاریخ سینما وجود داشتهاند. «نانوک شمالی» (1922) اثر رابرت فلاهرتی یکی از اولین و معروفترین فیلمهای مستند است.
نمونههای برجسته
- مردی با دوربین فیلمبرداری (Man with a Movie Camera, 1929): به کارگردانی ژیگا ورتوف، این فیلم یکی از برجستهترین فیلمهای مستند تجربی است.
- فارنهایت ۹/۱۱ (Fahrenheit 9/11, 2004): به کارگردانی مایکل مور، این فیلم به بررسی حملات ۱۱ سپتامبر و سیاستهای دولت بوش میپردازد.
11. ژانر جنگی (War)
تعریف و ویژگیها
ژانر جنگی به بررسی جنگها، نبردها و تأثیرات آنها بر انسانها میپردازد. این فیلمها اغلب شامل صحنههای نبرد، استراتژیهای نظامی و داستانهای شخصی سربازان هستند.
تاریخچه
فیلمهای جنگی از دهه ۱۹۲۰ با فیلمهایی مانند «کاخنشینان» (1927) آغاز شدند و در دهههای ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ به اوج خود رسیدند.
نمونههای برجسته
- نجات سرباز رایان (Saving Private Ryan, 1998): به کارگردانی استیون اسپیلبرگ، این فیلم یکی از معروفترین فیلمهای جنگی مدرن است.
- پل رودخانه کوای (The Bridge on the River Kwai, 1957): به کارگردانی دیوید لین، این فیلم یکی از کلاسیکترین فیلمهای جنگی تاریخ است.
12. ژانر جنایی (Crime)
تعریف و ویژگیها
ژانر جنایی به بررسی جنایات، فعالیتهای مجرمانه و تلاشهای پلیس برای دستگیری مجرمان میپردازد. این فیلمها اغلب شامل داستانهای کارآگاهی، دزدیها و مافیایی هستند.
تاریخچه
فیلمهای جنایی از دهه ۱۹۳۰ با ظهور فیلمهای نوآر محبوبیت پیدا کردند. فیلمهایی مانند «مالتز فالکن» (1941) از نمونههای اولیه این ژانر هستند.
نمونههای برجسته
- پدرخوانده (The Godfather, 1972): به کارگردانی فرانسیس فورد کاپولا، این فیلم یکی از برجستهترین فیلمهای جنایی تاریخ است.
- صورتزخمی (Scarface, 1983): به کارگردانی برایان دی پالما، این فیلم داستان یک مهاجر کوبایی را که به یک پادشاه مواد مخدر تبدیل میشود، روایت میکند.
13. ژانر وسترن (Western)
تعریف و ویژگیها
ژانر وسترن به بررسی دوران غرب وحشی آمریکا، ششتیراندازان و نبردهای میان گاوچرانان و سرخپوستان میپردازد. این فیلمها اغلب شامل صحنههای دشتهای وسیع، شهرهای کوچک و دوئلهای اسلحهای هستند.
تاریخچه
فیلمهای وسترن از آغاز تاریخ سینما وجود داشتهاند و در دهههای ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ به اوج محبوبیت خود رسیدند.
نمونههای برجسته
- خوب، بد، زشت (The Good, the Bad and the Ugly, 1966): به کارگردانی سرجو لئونه، این فیلم یکی از معروفترین وسترنهای تاریخ است.
- بیبخشودنی (Unforgiven, 1992): به کارگردانی کلینت ایستوود، این فیلم یکی از موفقترین وسترنهای مدرن است.
14. ژانر ماجراجویی (Adventure)
تعریف و ویژگیها
ژانر ماجراجویی به بررسی سفرها، کشف مکانهای جدید و تجربههای هیجانانگیز میپردازد. این فیلمها اغلب شامل داستانهای اکتشافی، گنجیابی و مبارزه با موانع طبیعی هستند.
تاریخچه
فیلمهای ماجراجویی از اوایل تاریخ سینما وجود داشتهاند. فیلمهایی مانند «کینگ کنگ» (1933) از اولین نمونههای این ژانر هستند.
نمونههای برجسته
- ایندیانا جونز و مهاجمان صندوقچه گمشده (Indiana Jones and the Raiders of the Lost Ark, 1981): به کارگردانی استیون اسپیلبرگ، این فیلم یکی از معروفترین فیلمهای ماجراجویی تاریخ است.
- زندگی پی (Life of Pi, 2012): به کارگردانی آنگ لی، این فیلم داستان یک پسر هندی و ببر بنگال را که در قایقی سرگردان هستند، روایت میکند.
15. ژانر تاریخی (Historical)
تعریف و ویژگیها
ژانر تاریخی به بررسی وقایع و شخصیتهای واقعی تاریخی میپردازد. این فیلمها اغلب شامل بازسازی وقایع مهم تاریخی، جنگها و زندگینامههای شخصیتهای معروف هستند.
تاریخچه
فیلمهای تاریخی از اوایل تاریخ سینما وجود داشتهاند. فیلمهایی مانند «بزرگترین نمایش روی زمین» (1952) از اولین نمونههای این ژانر هستند.
نمونههای برجسته
- گلادیاتور (Gladiator, 2000): به کارگردانی ریدلی اسکات، این فیلم داستان یک ژنرال رومی را که به بردگی فروخته میشود و به یک گلادیاتور تبدیل میشود، روایت میکند.
- فهرست شیندلر (Schindler’s List, 1993): به کارگردانی استیون اسپیلبرگ، این فیلم داستان واقعی یک تاجر آلمانی را که جان هزاران یهودی را در طول هولوکاست نجات داد، روایت میکند.
جمعبندی
ژانرهای فیلم، دنیای سینما را به دستههای مختلفی تقسیم میکنند که هر یک دارای ویژگیها و جذابیتهای خاص خود هستند. هر ژانر توانسته است با خلق داستانها و شخصیتهای منحصربهفرد، مخاطبان خود را به خود جذب کند و تأثیرات عمیقی بر فرهنگ و هنر بگذارد. شناخت ژانرهای مختلف فیلم نه تنها به درک بهتر فیلمها کمک میکند، بلکه به ما اجازه میدهد تا از تنوع و گستردگی دنیای سینما لذت ببریم.
بیش تر کسانی که به دیدن فیلم های سینمایی می نشینند و یا آن را برای دیدن انتخاب می کنند و یا بر عکس از دیدن آن اجتناب می ورزند، در واقع بر اساس مطالعه نقد فیلم ها به این نتیجه نرسیده اند. بلکه آن ها فیلم را بر اساس نوع آن طبقه بندی کرده و خود را عادت داده اند که انتظارات خود را از فیلم های مورد نظر بر اساس این نوع طبقه بندی ویژه شکل دهند. مثلا فیلم “وسترن” با اسب سواری و تیر اندازی و هفت تیر کشی همراه است و یک فیلم “تریلر” با اکشن سریع در شهر های بزرگ اتفاق می افتد و بعضی فیلم های کمدی، شخصیت های قصه را در موقعیت خاص ناشی از سوء تفاهم قرار می دهد و غیره. هر یک از این انواع و گونه ها را در واقع می توان به عنوان ژانر متمایزی در نظر گرفت.
ژانر های اصلی بر اساس عرف بین المللی
وسترن، ترسناک، موزیکال، علمی _ تخیلی، کمدی، گانگستری و جنایی هستند. سایر رده بندی های ژانری شامل حادثه ای _ ماجراجویی، پلیسی _ جنایی (تریلر)، حماسی (درام های تاریخی)، جنگی و ملودرام می شون .
پایه و اساس واژه ژانر به زمان “ارسطو” فیلسوف یونانی باز می گردد که در قرن چهارم پیش از میلاد ، درام یا نمایش را به سه نوع تراژدی، کمدی و ساتیر تقسیم کرد.
ژانر در ادبیات
ژانر یک واژه فرانسوی است که در ادبیات به نوع یا گونه ادبی اطلاق می شود.
ژانر های اصلی کلاسیک در ادبیات عبارت بودند از حماسی، تراژدی غنایی، کمدی و هجو که با قرار گرفتن در کنار رمان یا داستان کوتاه، نوع آن ها را مشخص می کرد. از دوران رنسانس اروپا تا قرن هجدهم میلادی، ژانر های ادبی با دقت از یک دیگر متمایز بودند و از نویسندگان و مؤلفان انتظار می رفت که بر اساس قوانین و مقررات از قبل تدوین شده بنویسند و از چهار چوب و شکل و اصول و قواعد آن که به طور کلی میان نویسنده و خواننده اثر پذیرفته شده، تبعیت کنند. به این ترتیب “ژانر” به عنوان ابزاری آشنا برای طبقه بندی آثار هنری به کار گرفته شد.
در مطالعات سینمایی، ژانر به گروهی از فیلمهای سینمایی اطلاق میشود که در مجموعهای از صفات مشخص و قواعد اساسی روایتی، سبکی و درونمایهای، اشتراک دارند. البته هر فیلمی در یک ژانر مشخص، میتواند تمام صفات مشخص ژانری یا قواعد آن را نداشته باشند، ولی حداقل بایستی بعضی از آنها را دارا باشد. مثلاً عناصر آشنای فیلم وسترن، اسب، کابوی، تفنگ، بیابانهای غرب آمریکا و شهرکهای چوبی است.
از سالهای دهه ۱۹۲۰ که نویسندگی برای فیلمها بهصورت کوتاه و بلند شکل گرفت، تا دهه بعد که فیلمنامه به مفهوم امروزی به وجود آمد، مساله ژانر در فیلمها نسبت مستقیمی با نویسندگی در فیلمنامه پیدا کرد. داستان فیلم در گذشته موضوعی ناچیز بود، ولی با خرید و حفظ حقوق سینمایی، پرفروشترین داستانها و نمایشنامههای سال روز بهروز اهمیت بالاتری یافتند. میل به پیروی از خواست تماشاگران و یا تصور تهیهکنندگان از تمایل تماشاگران موجب تنوع در فیلمها شد و سفارش جهت نوشتن فیلمنامههای کوتاه و بلند برای نویسندگان بسیار رایج شد.
هالیوود بین دهههای ۱۹۱۰ و ۱۹۲۰ شکل گرفت. علاوه بر سایر فعالیتها، برای خریدن داستانها و نمایشنامههای نویسندگان، قیمتهای گزاف پرداخته میشد. در ابتدا تنها توجه به دو گونه یا ژانر بود؛ یکی کمدیهای بزن و بزن یا بهاصطلاح “اسلپاستیک” و دیگری “وسترن”. این دو ژانر هم در اروپا و هم در آمریکا طرفداران فراوان داشتند و بعدها جنبه جهانی یافتند. نویسندگان فیلمنامه که از اروپا و از “برادوی” نیویورک وارد لسآنجلس میشدند، اگر زمینهای قبلی در این دو نوع فیلم را داشتند، میتوانستند به کار خود ادامه دهند و در غیر این صورت بایستی نوع داستان و یا فیلمنامه خود را جهت استفاده در وقتی دیگر و بر اساس خواست تهیهکننده، بیگانی میکردند. به این ترتیب دو گونه “وسترن” و کمدی توسعه روزافزون یافتند و “وسترن” به یکی از چند ژانری که محصول همیشگی صنعت سینما بودند، تبدیل شد.
در آن سالها تهیهکنندگان وظیفه داشتند که داستانهایی برای فیلمبرداری آماده کنند که فروش فیلمها را تضمین کند. در اینجا دیگر ذوق و نظر کارگردان مهم نبود. به تدریج انواع دیگر سینمای داستانی مانند تاریخی، رمانتیک، مذهبی، حماسی، جنگی، سلحشوری، داستانهای خیالی و احساساتی رایج شد. با ظهور سینمای ناطق، ژانر موزیکال به یکی از ژانرهای مهم تبدیل شد. نویسندگان برنامههای رقص و آواز و نمایشهای باشکوه و پر استقبال نیز راهی هالیوود شدند و بعد نوبت به فیلمهای “گانگستری” رسید که از اوایل دهه ۱۹۳۰ با اقتباس از روی ماجراهای روزنامهای و واقعی نوشته و ساخته میشد. این ژانر ریشه در نمایشهای تئاتری نداشت. به جای دیالوگهای طولانی، سرعت و قدرت وجود داشت و احساس میشد که صحنه، واقعی و مربوط به زمان حاضر است. این درست بر خلاف نمایشنامههای اخلاقی آن دوره و یا کمدیهای اتاق پذیرایی و داستانهای عشقی و فیلمهای رقص و آواز بیحرکت بود که در فضای خفه و سربسته استودیوهای اوایل دوره ناطق ساخته میشدند.
در نیمههای دهه ۱۹۳۰ رکود اقتصادی توجه همگان را به مشکلات اجتماعی جلب کرد و بسیاری از فیلمهای آن دوران با سبکی واقعگرایانه نوشته و ساخته شدند که بهترین نمونههای آن “خشم” (فریتس لانگ) و “من یک فراری گریخته از غل و زنجیر هستم” (مروین لهروی) و بالاخره “خوشههای خشم” (جان فورد) بود که فیلمنامه آن را “یونالی جانسون” بر اساس رمان مشهوری به همین نام از “جان اشتاینبک” نوشته بود.
به این ترتیب ملاحظه میشود که بسیاری از ژانرهای دوران صامت بدون وقفه در سینمای ناطق ادامه پیدا کردند، ولی تحولات فنی در صنعت فیلمسازی و نیز تحولات اجتماعی باعث ایجاد ژانرهای تازه شده و شاخههای تازهای در ژانرهای قدیمی به وجود آمدند.
تیم محتوای تخصصی اپیزود فیلم
از لینک های زیر می توانید مطلب فوق را به اشتراک بگذارید