آموزش فیلمبرداری بخش دوم

حرکات اساسی دوربین فیلمبرداری

انواع حرکت های دوربین

حرکت های دوربین به طور کلی سه نوع است ۱- اپتیکی ۲ – انتقالی ۳- حرکت روی دست

۱- اپتیکی

همان حرکت زوم این zoom in و زوم بک zoom back است. در حرکت اپتیکی دوربین در جای خود ثابت است و از طریق لنز زوم دوربین تصویر به عقب و جلو می رود.

زوم این ( ZOOM IN ): حرکت جلو برنده در محدوده ی کادر که با تغییر فاصله ی کانونی در لنز میباشد. که تصویر از زاویه ای باز به کادری با زاویه دید محدود تر و فشرده تر تبدیل میشود.

زوم بک ( ZOOM BACK ): حرکت عقب برنده در محدوده ی کادر است که با تغییر فاصله ی کانونی در لنز می باشد.و بر عکس حالت قبل جهت ایجاد هیجان بصری و دادن اطلاعات گسترده تری به بیننده است.

۲- انتقالی

حرکت انتقالی خود بر دو نوع است:

۱ – بر روی محور ثابت ۲- بر روی محور متحرک

1.  حرکت در راستای محور عمودی tilt تیلت
2.  حرکت در راستای محور افقی pan پن . پر کاربرد ترین محور ثابت سه پایه است
3. زمانی که دوربین را به طرف بالا و پایین حرکت می دهیم عمل تیلت را انجام می دهیم و زمانی که دوربین به سمت چپ و راست حرکت کند به آن پن می گوییم.

پن بر چهار نوع دسته بندی می شود:

پن مروری: یعنی دوربین از نقطه ای شروع به حرکت کند و با سرعت ثابت به حرکت ادامه دهد.و در نطقه پایانی ثابت شود این حرکت برای آشنایی بیننده با محیط کاربرد دارد مثل مرور کردن نمای ساختمان های یک شهر.

پن تعقیبی: در این حرکت سوژه به هر طرفی حرکت کند دوربین آن را همراهی و تعقیب خواهد کرد.

پن کنکاشی: در پن کنکاشی هر اتفاقی که برای بیننده مهم تر است دنبال میشود.مثلا در فوتبال توپ دنبال می شود ولی اگر خطایی اتفاق افتاد دوربین توپ را رها کرده روی بازیکن نگه می دارد و زمانی که داور سر برسد تصویر از بازیکن به داور منتقل می شود و به همین صورت…

سویچ پن: دوربین بین دو سوژه با سرعت پن را انجام می دهد به طوری که فاصله بین دو سوژه به خاطر سرعت دوربین محو و نا مشخص می شود مثل زمانی که بخواهیم از گفتگوی دو نفر با یک دوربین تصویر بگیریم

تیلت (Tilt ): تیلت حرکت عمودی سر دوربین به طرف بالا یا پایین بر روی محور سه پایه است و در موارد ذیل بکار می رود:

به حرکت تیلت به بالا تیلت آپ ( Tilt up ) و حرکت تیلت به پایین تیلت دان ( Tilt Down ) گفته میشود.

1.  نمایش ارتفاع یا عمق یک موضوع بزرگ همانند حرکت بر روی طبقات یک آسمان خراش یا نمایش تدریجی عمق یک دره
2.  نشان دادن عظمت و بزرگی موضوع مثل حرکت ازروی دم تا سر فیل یک دایناسور
3.  ارتباط بین اجزاء یک موضوع و یا ارتباط بین دو شیء
4.  نمایش کلیت یک شیء یا نمایش جزئیات یک سوژه مثل حرکت از روی کفشهای یک انسان تا سر وی

 

حرکت انتقالی بر روی محور متحرک

دالی : dolly حرکت به طرف جلو (دالی این) و حرکت به طرف عقب (دالی بک) است. یعنی در این حرکت دوربین به سوژه نزدیک می شود یا از آن دور می شود برای این کار دوربین روی سه پایه متحرک (بیشتر در استودیو) یا ریل قرار می گیرد و بخاطر وسیله ای به نام دالی که دوربین را حرکت می دهد به این نام معروف شده است .

تراولینگ : traveling حرکت در راستای افقی سوژه است مثل زمانی که شخصی در حال راه رفتن است و دوربین در کنارش آن را همراهی می کند و در سوژه های ثابت مثلا یک ساختمان می توان از سمت چپ به سمت راست آن یا برعکس تراولینگ را انجام داد. این حرکت هم نیازمند ریل است.

بوم: boom حرکت انتقالی دوربین در راستای عمودی است مثل زمانی که دوربین طول یک ساختمان را بالا میرود و به پشت بام می رسد .در این حرکت دوربین روی اهرم و یا مینی کرین نصب می شود.

ارک: arcing حرکت قوسی شکل و نیم دایره است یعنی دوربین دور سوژه می چرخد یا نیم دایره ای حرکت می کند چیزی مثل فیلم ماتریکس. در ایران بیشتر به همان تراونینگ معرفی می شود.

کرین آزاد : crine حرکت پویا و فعال به تمامی جهات که صحنه های جذابی خلق می کند و با وسیله ای به نام کرین که نوع کوچکش مینی کرین است انجام می شود.

 

۳ – حرکت روی دست

این حرکت ساده ، آسان و آماتوری امکان می دهد تا برای تصویربرداری سریع و خبری ، فیلمبردار یا تصویربردار آماده و مجهز باشد . در این حرکات باید مراقب تکانهای شدید دست و شانه و همچنین حرکات پاها که به راحتی به دوربین منتقل می شوند، بود.

از حرکت روی دست نباید برای راحتی کار استفاده کرد، باید دانست که بجز در موارد خاص نباید دوربین را از روی سه پایه باز کرد. حرکت روی دست می تواند تمام حرکات سه پایه و انتقالی را انجام دهد. بعلاوه می تواند نقطه دید بازیگران در حال حرکت و راه رفتن را تقلید کند.

گاهی برای بهتر شدن این حرکت از وسیله ای بنام شولدر (shulder) یا دوشی استفاده میشد، ولی امروزه از وسیله دیگری بنام استدی کم (stady cam) که مجهز به یک مونیتور کوچک میباشد استفاده می شود که لرزش ها و تکانهای شدید بدن فیلمبردار توسط بازوهای متفاوتی که بر روی نقاط مختلف بدن فیلمبردار نصب شده است به حداقل ممکن میرسد . این وسیله در اندازه های گوناگونی برای دوربینهای هندی کم تا دوربین های حرفه ای ساخته شده است.

تصویربرداری از سوژه در حال حرکت آموزش فیلمبرداری بخش دوم

 

تغییرات نقطه دید دوربین

هنگام طراحی عمل دوربین ، کارگردان همیشه باید موظف باشد که حرکات دوربین به طور کامل نرم ، آرام و قابل اطمینان صورت گیرد. دوربین ،در حالی که نمای انتخاب شده را در قاب تصویر خود دارد ، می تواند به طور غیر محسوس به سوژه نزدیکتر شود و به اصطلاح بخزدعمل زوم کردن آرام لنز، بسیار راحت تر از حرکت دوربین به جلو یا عقب است  و شاید هم جایگزین مناسبی برای حرکت دوربین باشد.

عقب کشیدن دوربین، نیازمند مهارت تصویربردار است  و باید بسیار مواظب بود که هنگام عقب کشیدن دوربین و بازتر شدن میدان دید لنز، اشیای ناخواسته نزدیک به سوژه اصلی، درقاب تصویر دیده نشوند . بویژه زمانی که سوژه خود متحرک است ، چرخیدن به دورآن ( arching ) نیازمند تمرین بسیار است.

به خاطر داشته باشید که وقتی دوربین و سوژه، هر دو در حرکتند، همکاری و همراهی بسیار نزدیک این دو، ضروری و اساسی است. بنابراین، برای مثال، سرعت راه رفتن بازیگر در زمان تمرین با دوربین، باید با حرکت دوربین متناسب باشد.

آموزش فیلمبرداری

شرح تصویر

۱ – سمت حرکت (عبور از صحنه)

(الف) بسرعت در عرض صحنه ( عمود بر محور دوربین )
(ب) به شکل مورب و مایل
(ج) حرکت از انتهای صحنه و مستقیم به سوی دوربین ( منطبق بر محور دوربین) که تا حدودی بیشتر طول خواهدکشید و ممکن است خسته کننده به نظر برسد.

۲ – زوایای مایل حرکت بین سوژه های با فاصله زیاد را ، می توان با حرکات مایل نسبت به محور دوربین پوشش مناسب داد .
۳ – از گرفتن تصاویر ناقص ( سر از تن جدا شده یا ..) بپرهیزید : تصویربرداران را از بلند شون یا نشستن بازیگرانتان آگاه سازید . در مورد ارائه تصاویر و آثار عجیب و غریب و باورنکردنی وخیالی آنها را راهنمایی کنید.

قوانین حرکتی دوربین

1. برای حرکت دوربین علتی باید وجود داشته باشد وگرنه حرکت دوربین بی معنی جلوه می کند.
2. همیشه اول سوژه حرکت کند سپس دوربین حرکت کند و در انتهای حرکت اول دوربین متوقف شود سپس سوژه متوقف شود.
3. قبل از آغاز حرکت دوربین یک یا چندبار حرکت را تمرین کنید سپس اقدام به فیلمبرداری و حرکت کنید.
4. قبل از حرکت دوربین ابتدا ، وسط و انتهای حرکت را مشخص کنید و فاصله ها را تنظیم و علامت گذاری کنید سپس فیلمبرداری را شروع کنید و به دستیارتان بسپارید که فوکوس را به موقع تنظیم کند.
5.  حرکت دوربین در لنز تله سریعتر از لنز واید دیده می شود بنابر این باید در انجام حرکت به این موضوع توجه کنید و در هنگام فیلمبرداری با لنز تله آرام و نرم حرکت کنید.
6.  در هنگام انجام حرکت تراولینگ یا دالی برای کاهش تکان های دوربین از لنز واید استفاده کنید.
7. برای دوربین همیشه تکیه گاه مطمئنی ایجاد کنید.اگر روی سه پایه است آنرا محکم ببندید و اگر روی دست فیلمبرداری می کنید آنرا به طرز صحیح و محکم بگیرید.

چگونه دوربین را بچرخانیم

بیشتر افراد زمانی که فیلمبرداری میکنن و سپس ضبط میکنن پس از تماشای فیلم متوجه میشوند قسمت هایی که دوربین درحال چرخش بود واضح ضبط نشده اما در اینجا با روش صحیح چگونگی چرخاندن دوربین آشنا خواهید شد.

وقتی دوربین را میچرخانیم باید دوربین در یک سطح ثابت باشد اگر در دست مان هست تا جایی که میتوانیم  باید از لرزش دست جلو گیری کنیم سپس با نرمی و سرعت خیلی کم دوربین را به هر طرف که میخواهیم بچرخانیم موقع چرخش باید چشمان برروی مانیتور دوربین و دستانمان باشد اگر با این روش فیلمبرداری کنید همیشه موقع چرخاندن دوربین تمام تصاویر به خوبی و واضح ضبط خواهند شد. این گونه فیلمبرداری روش فیلمبرداری فیلمبرداران صدا و سیماست.

 

بخش سوم آموزش فیلمبرداری….