زاویه دوربین با سوژه

 

نمای سربالا (Low-Angle Shot)

نمایی که از زیر سطح مستقیم دید چشم و در حالی که انگار دوربین از پایین به سوژه می‌نگرد، فیلمبرداری شود. چنین نماهایی برخلاف نمای سرپایین موجب می‌شوند که موضوع (شخصیت، شیء و سوژه) مسلط، عظیم و حتی تهدید کننده به نظر برسد. در این نماها معمولا سعی می‌کنند که پس‌زمینه را حذف کنند و یا به حداقل ممکن تقلیل دهند و شخصیت مورد نظر را بر زمینه آسمان یا سقف نشان دهند. همچنین حرکت شخصیت‌هایی که از این زاویه از آنها فیلمبرداری می‌شود، شتابدار به نظر می‌آید و بیننده خود را در مواجهه با یک خطر حس می‌کند.

نمای خیلی سر بالا (Extreme Low-Angle Shot)

نمایی که کاملا از زیر شخصیت گرفته شده و به نظر می‌رسد که شخصیت بر دوربین خیمه زده است. از این نما به ویژه برای نشان دادن ساختمان‌های بلند و هراسناک استفاده می‌شود.

نمای سر پایین (High Angle Shot)

نمایی که از بالای سر سوژه و رو به پایین فیلمبرداری می‌شود. در این حالت دوربین رو به پایین به سوژه نگاه می‌کند. این نما، ارتفاع و ظاهر شخصیت‌ها را تغییر می‌دهد و حرکت آنها را کند جلوه می‌دهد، به این دلیل چنین نمایی می‌تواند، شخصیت مورد نظر را آسیب‌پذیر نشان دهد. برای مثال نمای سرپایین از شخصیتی که در بیابانی سرگردان است.

نمای خیلی سرپایین (Extreme High-Angle Shot)

نمایی از بالای سر سوژه (عمودی)، که معمولا با بازو، برج، هلیکوپتر و… فیلمبرداری می‌شود. در چنین تصاویری شخصیت‌ها نمود چندانی ندارند و فقط تصویری کلی از عرصه یا چشم‌انداز ماجرا به دست می‌آید.

نمای از بالای سر (Overhead Shot)

نمایی که درست از بالای سر شخصیت یا از فضای بالای وقوع رخداد گرفته می‌شود. این نما برای نشان دادن اسارت شخصیت در محیطی کوچک یا سردرگمی و اغتشاش حاکم بر صحنه موثر است.

نمای هوایی (Aerial Shot)

نمایی که از هوا و با کمک تجهیزات متصل به هلیکوپتر، هواپیما، بالن و غیره گرفته می‌شود. نمای هوایی هنگامی مورد استفاده قرار می‌گیرد که امکان استفاده از جرثقیل ممکن نیست و یا زمانی که نمایش محل ماجرا به طور همه‌جانبه لازم است. گرفتن نمای هوایی بسیار مشکل است اما جزء نماهای بسیار جذاب و تاثیرگذار است.

نمای (دید) چشم پرنده (Bird’s Eye View)

نمایی که از دوربینی که در فاصله‌ای دور، از بالا به پایین نگاه می‌کند، فیلمبرداری می‌شود. این نما معمولا با جرثقیل یا هلیکوپتر، فیلمبرداری می‌شود. چنین نمایی از این زاویه و با این فاصله، بر شخصیت‌ها و اماکن خاصی تاکید ندارد، بلکه تنها دیدی کلی و اطلاعاتی عمومی به تماشاگر می‌دهد.

زاویه کج (Dutch Angle)

نمایی که در آن، در تصویر حاصل بر پرده، به نظر می‌رسد شخصیت‌ها و اشیا تا حدی کج شده‌اند و از زاویه معمولی عمودی منحرف شده‌اند. از این نماها برای نشان دادن رویا یا توهم شخصیتی، برای ایجاد حس بی‌تعادلی و ناامنی استفاده می‌شود. همچنین این نماها، می‌توانند معرف بروز حوادث، خشونت یا هوای طوفانی باشند.

نمای سه رخ (Three-Quarter Shot)

قرار دادن دوربین در زاویه و موقعیتی که ۷۵ درصد سوژه را ضبط کند و به آن حس و حالی واقعی‌تر از تصویر از زاویه کاملا رو به رو بدهد.

حرکت دوربین یا سوژه یا هر دو

نمای تراولینگ (Traveling Shot)

در این نما دوربین روی زمین، با استفاده از پایه‌ای چرخ‌دار، یا روی ریل حرکت می‌کند و ماجرا را تعقیب می‌کند، یا تماشاگر را با خود به جایی می‌کشاند.

نمای جرثقیلی، نمای کرین (Crane Shot)

نمایی که از بالای جرثقیل و معمولا همراه با حرکت دوربین، به واسطه حرکت کرین، فیلمبرداری می‌شود. در اینگونه نماها، می‌توان شخصیت را در حرکتش به سوی بالای پله‌ها همراهی کرد، با شخصیتی در فاصله‌های دور همگام شد، بالای سر جمعیتی چرخ زد و روی شخص خاصی تمرکز کرد، ارتفاع گرفت و ارتفاع را کم کرد و …

نمای تعقیبی (Follow Shot)

نمایی که طی آن چنین به نظر می‌رسد که دوربین در تعقیب سوژه در حرکت است. ضبط چنین حرکتی یا به مدد تراولینگ امکان‌پذیر است که طی آن دوربین فیلمبرداری، واقعا سوژه را تعقیب می‌کند یا به مدد عدسی زوم انجام‌پذیر است که دوربین بی‌حرکت است. در صورت استفاده از عدسی زوم، وضوح اشیای محیط و نسبت سوژه به محیط دستخوش تغییر می‌شود.

نمای روی دست (Hand-Held Shot)

نمایی که با دوربین سبک قابل حمل و گاه با کمک بندهای متصل به بدن که به فیلم‌بردار امکان حرکت می‌دهد، فیلمبرداری می‌شود. چنین نماهایی معمولا در فیلم‌های مستند و گزارش‌های خبری تلویزیونی به کار می‌آیند. اگر نماهای روی دست، بدون ابزاری مانند استدی‌کم فیلمبرداری شود، تکان دارد و می‌لرزد و گاه به عمد در فیلم‌های داستانی استفاده می‌شود، تا به آن حس و حال مستند ببخشد.

نمای از روی شانه (Over-The-Shoulder Shot)

نمایی که از روی شانه بازیگر فیلمبرداری شود و معمولا پشت سر، گردن و شانه او ممکن است در قاب دیده شود. این نما معمولا در گفت و گوها و برای نشان دادن واکنش شنونده به کار می‌رود، دوربین دائما چهره دو طرف گفت و گو را نشان می‌دهد تا تماشاگر متوجه واکنش‌های هر دو نفر شود.

نما با چرخش افقی (Pan Shot)

نمایی که در آن، دوربین به طور افقی به چپ یا راست، حول محور ثابتی می‌چرخد. این حرکت دوربین معمولا به دلایل زیر انجام می‌شود:
۱- تصویری کلی از محل صحنه به تماشاگر بدهد.
۲- توجه تماشاگر را به ماجرای خاصی جلب کند و در عین حال، او را از روابط اجزای صحنه آگاه کند.
۳- حرکت شخصیت یا وسیله نقلیه‌ای را در چشم‌انداز وسیع افقی تعقیب کند.
۴- دیدی کلی از آنچه شخصیت می‌بیند، ارائه کند.

 

حرکت افقی واکنشی (Reaction Pan)

حرکت افقی از کنش شخصی به واکنش شخصی دیگر نسبت به کنش آن شخص این تکنیک برای نشان دادن تضاد میان دو نما استفاده می‌شود و حس خنده‌داری خلق می‌کند.

نما با چرخش عمودی (Tilt Shot)

نمایی که طی آن دوربین، در موقعیتی ثابت، حول محور عمودی، حرکتی رو به بالا یا پایین انجام دهد. چنین نمایی می‌تواند معرف دیدگاه ذهنی شخصیتی باشد که مکانی را از بالا به پایین و یا برعکس برانداز می‌کند. همچنین، این نما می‌تواند حرکت موضوع را برای تماشاگر تعقیب کند و او را از محیط آگاه‌تر سازد.

نمای قوسی (Arc Shot)

نمایی که طی آن دوربین دایره‌ای کامل یا ناکامل را دور موضوع می‌پیماید. از این نما می‌توان برای ایجاد حالتی سرگیجه‌آور استفاده کرد.

نمای نقطه نظر (Point Of View Shot)

نمایی ذهنی که صحنه‌ای را عینا از دید و نقطه نظر یک شخصیت نشان می‌دهد، بر چشم‌انداز او تاکید می‌کند و ما را به جای او می‌گذارد. در فیلم‌ها معمولا چنین نمایی با نماهای عینی، که نمایشگر همان شخصیت در صحنه‌ای است تلفیق می‌شود. این نوع نماها به ویژه در فیلم‌های پلیسی و ترسناک حس تعلیق فیلم را افزایش می‌دهد، چون به این ترتیب تماشاگر هم به نوعی جزئی از شخصیت می‌شود.

نمای عقب‌کشی (Pull-Back Shot)

هر نمایی که با عقب‌کشیدن از سوژه همراه باشد. هدف از این عقب‌کشیدن، بزرگ کردن میدان دید و ارائه اطلاعات بیشتر، نمایش شخصیت یا شیئ دیگری و یا نشان دادن بخش بزرگ‌تری از محل است.

نمای رو به دوربین و پشت به دوربین (Head-On, Tail-Away Shot)

نمایی از چیزی که به طور مستقیم رو به دوربین حرکت کند و آنقدر جلو می‌آید، که تمام قاب را پر کند و سپس به تدریج در جهت مخالف از دوربین فاصله می‌گیرد، تا دوباره در حد کانونی شدن قرار گیرد. این تکنیک معمولا برای نشان دادن گذشت زمان یا تغییر مکان به کار می‌رود.

تعداد شخصیت‌ها

این نما تعریف خاصی ندارد و به تعداد شخصیت‌هایی که در نما حضور دارند بستگی دارد، برای مثال نمای یک نفره، نمای دو نفره، یا نمای گروهی و …

 

(بخش اول: نما، شات، پلان چیست؟)