تکنیک استفاده از دوربین روی دست

تکنیک استفاده از دوربین روی دست چیست

 

مقدمه

تکنیک استفاده از دوربین روی دست (Handheld Camera Technique) یکی از روش‌های محبوب فیلمبرداری است که به دلیل سادگی و انعطاف‌پذیری آن، در تولیدات سینمایی، تلویزیونی، مستند، و حتی ویدئوهای خانگی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این تکنیک به فیلمبردار اجازه می‌دهد تا به طور مستقیم و بدون استفاده از ابزارهای پایدارسازی مانند سه‌پایه یا استدی‌کم، دوربین را در دست بگیرد و تصاویر را ضبط کند. این مقاله به بررسی جامع این تکنیک، مزایا و معایب آن، و همچنین راهکارهایی برای بهبود نتایج حاصل از آن می‌پردازد.

 

تاریخچه و اهمیت

استفاده از دوربین روی دست به سال‌های ابتدایی سینما بازمی‌گردد. با ظهور دوربین‌های سبک و قابل حمل در دهه 1950 و 1960، این تکنیک بیشتر مورد توجه قرار گرفت. کارگردانانی مانند جان کاساوتیس و ژان لوک گدار از این روش برای خلق آثار خود استفاده می‌کردند، زیرا این تکنیک امکان انعطاف‌پذیری بیشتر و ایجاد حس واقعی‌تری از صحنه‌ها را فراهم می‌کرد.

مزایا

1. انعطاف‌پذیری بالا: فیلمبردار می‌تواند به راحتی زوایای مختلف را امتحان کند و به سرعت از یک صحنه به صحنه دیگر حرکت کند.
2. حس واقع‌گرایانه: لرزش‌های طبیعی دست و حرکات دوربین می‌تواند حس واقع‌گرایانه و مستندگونه‌ای به فیلم بدهد.
3. مقرون به صرفه بودن: نیازی به تجهیزات پایدارسازی گران‌قیمت نیست و می‌توان با دوربین‌های ساده و کوچک نیز این تکنیک را به کار برد.
4. سریع بودن: فیلمبردار می‌تواند سریع‌تر و بدون نیاز به تنظیمات پیچیده، صحنه‌ها را ضبط کند.

معایب

1. لرزش تصویر: یکی از بزرگترین مشکلات این تکنیک، لرزش‌های ناخواسته دوربین است که می‌تواند مخاطب را دچار سردرد کند یا تجربه تماشای فیلم را ناخوشایند سازد.
2. کنترل کمتر بر تصویر: به دلیل عدم استفاده از سه‌پایه یا استدی‌کم، کنترل دقیق بر حرکت‌ها و زوایای دوربین دشوارتر است.
3. نیاز به مهارت بالا: برای به دست آوردن نتایج خوب، فیلمبردار باید تجربه و مهارت بالایی در کنترل حرکات دوربین داشته باشد.

 

تکنیک‌های بهبود کیفیت تصویر

1. استفاده از لنزهای مناسب: لنزهای با فاصله کانونی کوتاه‌تر می‌توانند لرزش‌های دوربین را کمتر نشان دهند.
2. تمرین و تجربه: با تمرین مداوم، فیلمبردار می‌تواند مهارت‌های خود را در کنترل دوربین بهبود بخشد.
3. استفاده از تجهیزات ساده: ابزارهایی مانند گیمبال دستی یا استدی‌کم‌های سبک می‌توانند به کاهش لرزش‌ها کمک کنند.
4. تکنیک‌های فیلمبرداری: تکنیک‌هایی مانند راه رفتن نرم، استفاده از بدن به عنوان پشتیبان دوربین، و استفاده از حرکات آهسته و روان می‌توانند به بهبود کیفیت تصویر کمک کنند.

 

موارد استفاده 

تکنیک دوربین روی دست در بسیاری از ژانرهای فیلمبرداری مورد استفاده قرار می‌گیرد:
1. فیلم‌های مستند: به دلیل حس واقع‌گرایانه و امکان فیلمبرداری سریع و بدون نیاز به تجهیزات سنگین، این تکنیک در مستندسازی بسیار محبوب است.
2. فیلم‌های اکشن: برای ایجاد حس اضطراب و تحرک، از این تکنیک در فیلم‌های اکشن استفاده می‌شود.
3. فیلم‌های هنری: کارگردانان هنری از این تکنیک برای ایجاد سبک‌های بصری خاص و منحصر به فرد استفاده می‌کنند.

 

نمونه‌های برجسته استفاده از تکنیک دوربین روی دست

1. پروژه جادوگر بلر (1999): این فیلم مستند گونه به طور کامل با استفاده از دوربین روی دست فیلمبرداری شد و یکی از نمونه‌های بارز استفاده از این تکنیک در ایجاد حس ترس و واقع‌گرایانه است.
2. بورن (سری فیلم): در این سری فیلم‌ها، استفاده از دوربین روی دست در صحنه‌های اکشن به ایجاد حس تحرک و واقع‌گرایانه کمک کرده است.

بسیاری اوقات شما به فیلم برداری روی دست نیاز پیدا می کنید شاید به دلیل کمبود تجهیزات، کمبود فضا یا صرفا به دلیل سهولت کار و…

در صورت نیاز به فیلمبرداری روی دست می‌توانید از این نکات استفاده کنید تا نماهای شما روان تر به نظر برسند. اولین چیزی که باید مد نظر داشته باشیم این است که میخواهیم نمای ما یک نمای روی دست به نظر برسد یا نه؟

یعنی آیا می‌خواهیم تکان های دوربین احساس شوند؟

چون این روش اگر به درستی استفاده شود می‌تواند یک کیفیت تأثیرگذار به فیلم بدهد اما بگذارید فرض کنیم که این را نمی خواهید بلکه می خواهید تصویر شما کاملاً روان باشد. پس با چند نکته شروع می کنیم تا ببینیم چطور می توانیم به این هدف برسیم.

یکی از مهمترین نکات در زمان فیلمبرداری روی دست در صورت امکان استفاده از لنز لرزشگیر است در اینجا لنز مورد علاقه خودم یعنی ۲۴، ۱۰۵ را مثال میزنم.

حالا شما باید لرزشگیر را روشن کنید با این کار به علاوه استفاده از دو دست روی دوربین یک روی لنز و دیگری روی بدنه می توانید دوربین را نزدیک بدن تان نگه دارید و تصاویر نسبتاً یکدستی بگیرید. اگر بند دور گردن دارید آن را به دوربین متصل کنید تا ازدو نقطه تماس یعنی دستها به نقطه  سوم در گردن برسید.

البته ما ترجیح می دهیم به جای بند دور گردن از نمایاب زاکوتو استفاده کنیم یعنی بهتر است هنگام فیلمبرداری روی دست تا جای ممکن از تغییر فوکوس اجتناب کنید. اگر دوربین را از انتهای لنز نگه داشته باشید و شروع به تغییر فوکوس کنید می بینی که فقط یک نقطه تماس داریم و دوربین شروع به لرزیدن میکند.

تنها مورد استثنا استفاده از نمایاب است وقتی از نمایاب استفاده می کنید سه نقطه تماس دارید، بنابراین تغییر فوکوس و حفظ نما خیلی راحت‌تر انجام می‌شود با این حال بهتر از قبل از شروع فیلمبرداری فوکوس را تنظیم کنید و تغییر فوکوس را به حداقل برسانید چون هر بار دستتان را روی دوربین حرکت دهید احتمال لرزش وجود دارد.

نکته بعدی این است که به جای لنزهای تله از لنزهای عریض تر و نزدیک تر به سوژه استفاده کنید و خواهید دید که در حالت استفاده از لنزهای تله لرزش تصویر مشخص است. پس همیشه بهتر از دو دست بر روی دوربین و در صورت امکان از بند دوربین یا نمایاب استفاده کنید، تغییر فوکوس را به حداقل برسانید و  از عریض ترین حالت لنز استفاده کنید.

حالا شاید بخواهید مشخص شود که نما روی دست گرفته شده و تکان های دوربین احساس شوند. اشتباهی که معمولا افراد انجام می دهند این است که این نکات را به کلی نادیده می‌گیرند و فیلمبرداری را با یک دست انجام میدهند، اما به این صورت فیلم زیاد از حد خام و لرزان شده و تماشای آن برای طولانی مدت سخت می شود پس کاری که می‌کنیم این است که دوربین را به همان شکل بر روی دو دست می گیریم  و فقط کمی لرزش به آن اضافه می کنیم. یعنی یک تصویر روان می گیریم و خودمان لرزش را به وجود می آوریم.

ما در یکی از فیلم های مستند با گرفتن دوربین روی دست و حرکت با بعضی از بازیگرها تعداد نمای روی دست ایده آل گرفتیم و آن را به عنوان ترفندی برای پیشبرد داستان استفاده کردیم.

نکات پایانی

تکنیک استفاده از دوربین روی دست یک ابزار قدرتمند در دستان فیلمبرداران و کارگردانان است. با وجود چالش‌های موجود، با تمرین و استفاده از تکنیک‌های مناسب، می‌توان به نتایج بسیار خوبی دست یافت. این تکنیک، به دلیل انعطاف‌پذیری بالا و حس واقع‌گرایانه‌ای که به فیلم‌ها می‌بخشد، همچنان یکی از روش‌های محبوب و مورد استفاده در صنعت فیلمسازی است.